เครื่องวัดแรงดึงแรงกด (Push-Pull Gauge) คือ เครื่องมือวัดแรงดึงและแรงกดขนาดเล็ก เครื่องมือนี้เป็นที่นิยมอย่างแพร่หลายในภาคอุตสาหกรรม เช่น อุตสาหกรรมยานยนต์ อิเล็กทรอนิกส์ บรรจุภัณฑ์ อาหาร เป็นต้น เพราะเป็นเครื่องมือวัดที่มีขนาดเล็ก และใช้งานได้ง่าย โดยเครื่องมือนี้อาศัยหลักการยืดและหดของตัวสปริงภายใน โดยถ้าเราถ่วงวัตถุหรือออกแรงดึงกับตะขอของเครื่องมือ สปริงก็จะถูกยืดออก ทำให้เข็มที่เครื่องมือหมุนไปยังแรงที่กระทำมากับตัวเครื่องมือ
ประเภทของเครื่องวัดแรงดึงแรงกด (Push-Pull Gauge)
แบ่งออกเป็น 2 ประเภท คือ
- เครื่องมือวัดแรงดึงแรงกดแบบอนาล็อก (Analog Push-Pull Gauge) จะมีหน้าจอเป็นแบบเข็มบนหน้าปัด
- เครื่องมือวัดแรงดึงแรงกดแบบดิจิตอล (Digital Force Gauge) จะมีหน้าจอเป็นแบบดิจิตอล
ซึ่งทั้ง 2 ประเภทจะมีหน่วยแสดงผลที่แตกต่างกันออกไปตามหน่วยที่เราต้องการจะวัด มีทั้ง N (นิวตัน), lb (ปอนด์), kg (กิโลกรัม) ผู้ใช้งานสามารถเลือกเครื่องมือที่หน่วยตรงกับการใช้งานของตนเองได้เลย เพื่อสะดวกในการใช้งาน สะดวกในการอ่านค่า โดยไม่ต้องแปลงหน่วยกลับไปกลับมาให้สับสน เพราะอาจเกิดความคลาดเคลื่อนในการอ่านค่าได้
เราจำเป็นที่ต้องส่งสอบเทียบเครื่องมือวัดทุกตัวที่เราใช้วัดชิ้นงาน เพราะเป็นการยืนยันว่าเครื่องมือที่เราใช้วัดนั้นค่าที่หน้าจอแสดงผล ยังอ่านค่ายังตรงอยู่หรือไม่ เพื่อเป็นการการันตีความเชื่อมั่นได้ว่าเครื่องมือนั้นยังเที่ยงตรง พอนำไปวัดชิ้นงานของเรา ก็จะให้ค่าที่แม่นยำ
ในการ สอบเทียบเครื่องมือวัด เอง CLC (Calibration Laboratory) สามารถสอบเทียบเครื่องมือดังกล่าวได้ และได้รับการรับรอง ISO/IEC 17025:2017 ทั้งของในประเทศไทยอย่าง TISI และต่างประเทศอย่าง ANAB (สหรัฐอเมริกา) โดยย่านการวัดที่ทาง CLC สอบเทียบได้และได้รับการรับรองนั้นอยู่ที่ 0-1000 N ในด้านดึง โดย Standard ที่ทาง CLC ใช้ในการสอบเทียบคือ Standard Weight
วิธีการตรวจเช็คเครื่องมือก่อนการสอบเทียบ
- ตรวจเช็คเครื่องมือว่ามีอุปกรณ์ เช่น ตะขอดึง Jigกด ว่ามีมาหรือไม่
- ตรวจเช็คเข็มว่าเข็มหมุนเต็ม Range หรือไม่ เข็มหักหรือไม่ หมุนกลับไปที่ศูนย์หรือไม่
- ตรวจเช็คกายภาพของเครื่องมือว่า แตก หัก เสียหาย หน้าจอแตกหรือไม่
- กรณีเป็นเครื่องมือแบบหน้าจอดิจิตอล ตรวจเช็คว่าเครื่องมือเปิดติดหรือไม่ มี Adaptor หรือสายชาร์จมาหรือไม่ รางถ่านมีสนิมหรือไม่
- ทำความสะอาดเครื่องมือด้วยผ้าสะอาดก่อนทำการสอบเทียบ
ทั้งนี้ผู้ใช้งานเครื่องมือเองก็สามารถตรวจเช็คเครื่องมือเช่นเดียวกับที่ทาง CLC ทำ เพื่อเป็นการรักษาเครื่องมือให้มีอายุการใช้งานที่นานยิ่งขึ้น
สิ่งที่ควรรู้ก่อนการใช้งาน
การเลือกช่วงวัดให้เหมาะสม
ก่อนใช้งานเครื่องวัดแรงดึง–แรงกด ควรตรวจสอบให้แน่ใจว่าช่วงการวัดของเครื่องครอบคลุมแรงที่คุณต้องการใช้งานจริง เช่น ถ้าคุณต้องการวัดแรงดึงสูงสุด 500 นิวตัน เครื่องมือที่ใช้ควรมีช่วงวัดมากกว่าอย่างน้อย 20–30% เพื่อป้องกันการใช้งานเกินขีดจำกัด เพราะหากใช้เครื่องวัดในช่วงสูงสุดต่อเนื่องเป็นเวลานาน อาจทำให้กลไกภายในสึกหรอหรือคลาดเคลื่อนได้
การอ่านคู่มือก่อนติดตั้ง
ทุกครั้งก่อนใช้งาน ควรอ่านคู่มือการใช้งานที่มากับเครื่องอย่างละเอียด เพื่อทำความเข้าใจโครงสร้างและอุปกรณ์เสริม เช่น ตะขอดึง (Jig) หรือแผ่นกด (Plate) คู่มือจะระบุรายละเอียดวิธีติดตั้ง การตั้งค่าหน่วยวัด การต่อสาย และข้อควรระวังเฉพาะรุ่น ซึ่งจะช่วยป้องกันความเสียหายจากการติดตั้งผิดตำแหน่งหรือออกแรงเกินกำลังของเครื่องมือ
การเลือกหน่วยวัดให้ตรงกับการใช้งาน
Push-Pull Gauge สมัยใหม่สามารถตั้งค่าได้หลายหน่วย เช่น นิวตัน (N), กิโลกรัม (kg), หรือ ปอนด์ (lb) ควรเลือกหน่วยที่ตรงกับมาตรฐานการผลิตหรือเอกสารควบคุมคุณภาพขององค์กร เพื่อป้องกันการแปลงหน่วยผิดพลาด เพราะการแปลงหน่วยซ้ำ ๆ มักเป็นสาเหตุของความคลาดเคลื่อนในการบันทึกผล
การตรวจสอบเครื่องมือก่อนใช้งาน
ก่อนเริ่มใช้งานจริง ควรตรวจสอบสภาพเครื่องมือให้ครบทุกจุด เริ่มจากดูว่าตะขอดึง หรือ Jig กดยังอยู่ครบ ไม่มีการชำรุดหรือสึกหรอ หากเป็นรุ่นดิจิทัล ให้ตรวจเช็กว่าเครื่องเปิดติด หน้าจอแสดงผลชัดเจน แบตเตอรี่หรือสายชาร์จอยู่ในสภาพดี และไม่มีคราบสนิมในช่องใส่ถ่าน สุดท้ายควรทำความสะอาดเครื่องด้วยผ้านุ่มก่อนใช้งาน เพื่อป้องกันฝุ่นหรือน้ำมันที่อาจรบกวนความแม่นยำของค่าที่วัดได้
ข้อควรระวังใน การใช้งาน Push-Pull Gauge
- ไม่ควรใช้กับแรงที่เกินขีดความสามารถของเครื่องมือ เพราะจะทำให้เครื่องมือเสีย
- ไม่ควรเสียบที่ชาร์จค้างไว้ตลอดการใช้งานเพราะจะทำให้แบตเตอรี่เสื่อมได้ง่าย
- ไม่ควรให้น้ำเข้าเครื่อง อาจทำให้เครื่องช๊อตได้
- ควรติดตั้งเครื่องมือให้มีพื้นที่เหมาะสมกับการใช้งาน
Ref.
MKS
บริการสอบเทียบด้านแรงบิดและแรง
—
