pH Meter

คือ เครื่องมือทางไฟฟ้าที่ใช้วัด ค่าความเป็นกรดด่างของสารละลาย โดยหลักการวัดความต่างศักย์ (Potentiometer)
ซึ่งประกอบด้วย 2 ส่วนคือ อิเล็กโทรด (Electrode) และเครื่องวัดศักย์ไฟฟ้า การใช้งานเครื่องมือวัดนี้ปกติแล้วไม่ได้ใช้แค่ในเฉพาะห้องทดลอง แต่ยังมีความสำคัญและมีการใช้งานในอีกหลากหลายอุตสาหกรรม เช่น อุตสาหกรรมอาหารและเครื่องดื่ม (ใช้สำหรับควบคุมความเป็นกรดในนม น้ำผลไม้ เบียร์) อุตสาหกรรมยา (ใช้สำหรับตรวจสอบค่า pH ของสารละลายเพื่อความปลอดภัย) และการบำบัดน้ำเสีย (ใช้เพื่อควบคุมค่าความเป็นกรดด่างในน้ำก่อนปล่อยออกสู่สภาพแวดล้อม) ดังนั้นการเลือกและดูแลรักษาเครื่องมือวัด pH Meter อย่างถูกต้องจึงมีผลต่อคุณภาพสินค้าและการผ่านมาตรฐานการผลิตตามกำหนดของมอก.อีกด้วย

การบำรุงรักษาเครื่อง pH Meter 

ส่วนที่สำคัญและจะต้องบำรุงรักษานั่นก็คือ pH Electrode (หัว Probe วัดค่า)ซึ่ งเป็นส่วนสำคัญที่ส่งผลให้การวัดมีความถูกต้องแม่นยำและสามารถใช้งานได้ยาวนานขึ้นถ้ามีการบำรุงรักษาที่ถูกวิธี
การบำรุงรักษาควรปฏิบัติดังนี้

1. ก่อนการใช้งาน ควรทำความสะอาด  pH Electrode ด้วยน้ำกลั่นหรือน้ำที่ปราศจาก Ion  และแช่ pH Electrode ในสารละลาย หรือ Buffer Solution
   สิ่งที่ควรระวัง – ห้ามนำ pH Electrode แช่ในน้ำกลั่นหรือน้ำบริสุทธิ์นานๆเนื่องจากจะทำให้ Glass Membrane เสียหาย
2. การใช้งาน ล้าง pH Electrode ด้วยน้ำกลั่นก่อนและหลังการวัดตัวอย่าง แล้วซับด้วยกระดาษอ่อนนุ่ม หรือสำลี
   สิ่งที่ควรระวัง – ห้ามถู  Glass Membrane แรงๆเนื่องจากจะทำให้เกิดไฟฟ้าสถิตที่จะรบกวนการวัดในครั้งต่อไป
3. การเก็บรักษา ควรเก็บ pH Electrode แช่ในสารละลาย KCL 3 M (โพแทสเซียมคลอไรด์เข้มข้น 3 โมลาร์) และทำความสะอาดเครื่องหลังใช้งาน
   สิ่งที่ควรระวัง – ห้ามแช่ pH Electrode ในน้ำกลั่น และห้ามปล่อยให้ pH Electrode  แห้ง

(เนื่องจาก Glass Membrane จะสูญเสียความไวต่อการตอบสนอง (Response Time) และอาจเกิดการเสียหายถาวร ที่ถูกคือควรเก็บในสารละลาย KCl ตามความเข้มข้นที่ผู้ผลิตกำหนด ไม่ควรเก็บในน้ำกลั่นหรือน้ำประปา เพราะจะทำให้ ion ภายใน Electrode สูญเสียสมดุลและเกิด Diffusion ออกมาได้)

นอกจากเรื่องทำความสะอาดแล้วอีกหนึ่งเรื่องที่สามารถทำให้เครื่องมือวัดสามารถใช้งานและให้ค่าได้อย่างถูกต้อง คือ การสอบเทียบเครื่องมือวัด (Calibration) เพื่อยืนยันว่าค่าที่วัดได้ยังตรงกับค่ามาตรฐาน ทั่วไปแล้วการสอบเทียบมักทำโดยครอบคลุมทุกช่วงการวัด หากไม่ได้สอบเทียบบ่อยครั้ง ค่า Slope และ Offset ของ Electrode อาจเพี้ยน ทำให้ผลการวัดคลาดเคลื่อน ซึ่งมีผลกระทบต่อกระบวนการผลิตและการวิจัยโดยตรง

ห้องปฏิบัติการสอบเทียบที่ได้รับการรับรอง ISO/IEC 17025 จะสอบเทียบโดยมีการควบคุมอุณหภูมิและความชื้นระหว่างการสอบเทียบ รวมถึงบันทึกผลลัพธ์ให้สามารถตรวจสอบย้อนกลับถึงมาตรฐานสากลได้ สิ่งนี้ทำให้ผู้ใช้งานมั่นใจว่าค่าที่อ่านได้มีความถูกต้องและน่าเชื่อถือ ซึ่งเป็นสิ่งที่หลายอุตสาหกรรม เช่น ยา อาหาร และสิ่งแวดล้อม ต้องใช้ในการผ่านมาตรฐานการตรวจสอบจากหน่วยงานกำกับดูแล ซึ่งทาง CLC มีบริการในการสอบเทียบ pH Meter ที่ได้มาตรฐานการรับรอง สมอ.และ ANAB ทำให้มั่นใจได้ถึงมาตรฐานการวัด โดยสามารถอ่านเพิ่มเติมเกี่ยวกับ

วิธีการสอบเทียบ  pH  (pH Meter Calibration) ได้ที่นี่

ข้อปฏิบัติเมื่อส่งเครื่อง pH Meter มาสอบเทียบกับ Calibration Laboratory

1. ห่อหุ้ม pH Electrode รวมถึงตัวเครื่อง ด้วยแผ่นกันกระแทกเพื่อป้องกันเครื่องมือกระแทกขณะขนส่ง
2. แช่หัว pH Electrode ในกระปุกที่มีสารละลาย KCL ห้ามปล่อยให้หัว pH Electrode แห้ง

MKS

Related posts:

MASS FLOW METER คืออะไร การดูแลรักษาเครื่องมือวัดแรงบิด (Torque Gauge) และการสอบเทียบทำอย่างไร ข้อดี 6 ประการของ Tuning Fork Sensor เจาะลึก!! 14 ข้อดี เครื่องชั่ง VIBRA ALE SERIES